Şair-tərcüməçi Mahir Qarayev birinci və sonuncu kitab rubrikasıyla uzun illərdən bəri qələmə aldığı və dilimizə çevirdiyi əsərlərdən ibarət toplunu oxuculara təqdim etmişdir. Həmin kitabdakı tərcümələrdən bir qismini «Mədəniyyət»in oxucularının diqqətinə yetirir və şair-tərcüməçi Mahir Qarayevə sözünə xilaf çıxıb yeni kitablar yaratmağı arzulayırıq. Çünki onun yazıb-yaratmaq haqqı var.
Mixail Yuryeviç Lermontov
Vəsiyyət
Gəl əyləşək, qardaşım,
Gəl dərdləşək bir qədər:
Mən ömrümü yaşadım,
Lap az qalıb deyirlər!
Evə gedirsən, ancaq
Nə deyim... bir sözüm yox;
Mənə canı yanacaq
Orda bircə kəsim yox.
İşdir, əgər bir adam
Gəlsə, soruşsa məni…
De ki, yaralanmışam,
Güllə dəlib sinəmi;
Qurban getmişəm çara,
Həkimlər də xamdı de,
Bir də doğma diyara
Məndən çoxlu salam de.
İnanmıram indiyə
Atam, anam sağ olsun…
Sağ olsalar da, niyə
Dərdim təzə dağ olsun;
De ki, işdə-gücdədir,
Çox tənbəldi yazmağa,
Alay da yürüşdədir -
Gözləməsinlər daha…
Bir də qonşu qız ancaq
Biz ayrılan nə vaxtdır!..
Məni soruşmayacaq,
Yox, gözləmə, nahaqdır…
Rayner Maria Rilke
Qayışı-qaytanı atıb qurağa
o kənddən-kəsəkdən qaçırdı bu at;
uçurdu axşamın qaranlığına -
üzü tənhalığa çapırdı bu at.
Çapırdı, hər şeyi unudub artıq -
yalı yellənirdi, başı əsirdi,
yaman tələsirdi… və budur artıq
gemgeniş talada o tək gəzirdi!
Qulaq kəsilirdi, oxuyurdu at…
Atın bu surəti məndən amanat!
Ciddi an
Bu anda bu cahanda
səbəbsiz-filansız ağlayan hər kəs -
məni ağlayır.
Bu gecə kim eləcə
səbəbsiz-filansız deyib-gülürsə
məni dağlayır.
Bu anda bu cahanda
səbəbsiz-filansız gəzən hər kəsin
yolları yönəlir mənim üstümə.
Bu anda bu cahanda
səbəbsiz-filansız ötən hər kəsin
gözləri dikilir mənim üzümə.
Anna Axmatova
* * *
Niyə murdarlayıb içdiyim suyu,
Yediyim çörəyə ağı qatdınız?
Niyə olan-qalan azadlığımın
Ağzına daş basıb tıxatdırdınız?
Əzabla can verən dostun-sirdaşın
Acı qismətinə gülmədim deyə?
Bu dərdli vətənə dönük çıxmadım,
Dar gündə atmadım, getmədim deyə?
Neyləyək.
Bu dünyada şair olan kəs
Cəlladsız, edamsız keçinə bilməz.
Alın yazımızdır - əlimizdə şam
zarımaq, ulamaq hər səhər-axşam.
1935
* * *
Mən qəddi bükülən,
əlləri əsən,
Solğun sifətini qırışlar kəsən
Acıdil, tündməcaz qarıyam artıq.
Öz zərgər işindən razı cəlladım
Süzür dərimdəki qamçı yerini,
Şallaq izlərini məmnun baxışla…
Bağışla, ilahi, özün bağışla!
1919
Boris Pasternak
Qış gecəsi
(Yuri Jivaqonun şeirlərindən)
Külək sovururdu, şırımlayırdı
Qarı bu axşam.
Masanın üstündə bir şam yanırdı,
Yanırdı bir şam.
Yay günü mığmığa, hünü topası
Oda cumantək,
Sovurub çırpırdı qar lopasını
Şüşəyə külək.
Ox-ürək rəsmiylə naxışlanırdı
Şüşə durmadan.
Masanın üstündə bir şam yanırdı,
Yanırdı bir şam.
Tavanda kölgələr solğun təlaşla
Titrəşirdilər,
Qol, qıç və talelər çarpazlaşıb da
Cütləşirdilər.
Və bir cüt başmaq da necə düşdüsə
Taqqatan yerə,
Damdı göz yaşığək paltarın üstə
Mumdan bir gilə.
Sovrulub gedirdi hər nə ki vardı
Bu qarda tamam.
Masanın üstündə bir şam yanırdı,
Yanırdı bir şam.
Və ehtiras odu, bucaqdan şamı
Vurduqca külək
Sanki xaçabənzər qoşa qanadı
Gərdi mələk tək.
Keçdi bütün fevral qarlı-boranlı,
Tam bir ay müdam
Masanın üstündə bir şam yanırdı,
Yanırdı bir şam.
1945
Osip Mandelştam
* * *
İlahi, bu gecədən çıxart məni birtəhər:
Öz quluna rəhm elə - qoyma ölə, ilahi!
Peterburqda yaşamaq - ölümdən də betərdi!
Yanvar, 1931
* * *
Nəhəng fil qulağında yaşayırıq sanki biz,
Onca addım o yanda eşidilmir səsimiz.
Qulaqları dəng edən o qaniçən, o alçaq -
Kreml dağlısının səsi-sözüdür ancaq.
Soxulcantək yağlıdır qapqara barmaqları,
Qupquru kəlmələri pudluq çəki daşıdır.
Tarakan bığlarının hey qımışır ucları,
Par-par yanır, işarır çəkməsinin quncları.
Boynuyoğun, heyvərə bir yığın vəkil, vəzir
Gəzir həndəvərində hər əmrinə müntəzir.
Fərman dalınca fərman, yollayır sola-sağa -
Nallayır gah alına, gah gözə, gah qaşığa.
Ürəyinə yağ kimi
yayılır edam səsi,
Və qabarır dağ kimi
gen osetin sinəsi.
1934
Marina Svetayeva
* * *
Gedirsən, mənim oxşarım,
Gedirsən - gözünü yerə dikərək.
Mən də yeriyəndə yerə baxardım!
Sən ey yoldan ötən, bir əylən görək!
Bir az gül-çiçək dər, nəfəs dər bir an,
Bir azca dinclik ver ayaqlarına;
Bu qara torpaqda kimdi gör yatan,
Nə qədər yaşadı bax ki Marina.
Qəbir torpağıdır - tutur adamı,
Unut qəbrimi də qəbir kimi sən…
Mən də çox sevərdim
sükut məqamı
Açılam ürəkdən, güləm ürəkdən!
Gün vardı, hər günüm yüz ilə təndi,
Qıvırcıq tellərim düzlə, dağla bir…
Mən də vardım,
mən də yoldan ötəndim!
Sən ey yoldan ötən, ayaq saxla, dur!
Qopar bu yerlərin gül-çiçəyindən,
Nə qədər istəsən moruq dər, apar -
Dünyada qəbristan çiyələyindən
İrisi, dadlısı çətin tapılar.
Sergey Yesenin
Anama məktub
Söylə, qarıcığım, salamatmısan?
Mən də salamatam. Salamlar sənə!
Süzülüb qoy sirli axşam işığı
O yastı daxmanın axsın üstünə.
Yazırlar, gizlicə dolub dərd-sərə
Yanırsan həsrətdən korun-korun sən;
Nimdaş sırıxlında gündə yüz kərə
Yoluna çıxırsan mən nankorun sən.
Şər vaxtı gözlərin dolur təlaşla,
Axşamın toranı durur qəsdinə;
Guya meyxanada, dava-dalaşda
Saplayır bıçağı kimsə köksümə.
Əl çək, canım-gözüm, qəlbini didən
Belə qarış-quruş xəyal-xülyadan.
O qədər də əyyaş deyiləm ki, mən
Səni görməyincə köçəm dünyadan.
Mən dəyişməmişəm heç bir tikə də,
Elə həminkiyəm - mehriban, həlim.
Tək bircə arzum var - bitsin bu kədər,
Yenə evimizə qayıdım, gəlim.
Gələrəm, bağımız baharsayağı
Ağappaq gül açıb çiçəkləyincə.
Amma oyatma ha məni sübh çağı
Oyatdığın kimi səkkiz il öncə.
Rafael Alberti
* * *
Bilsəm də aclıq
arzunu, istəyi udur, aparır -
yenə əvvəlkitək oxuyam gərək;
Bilsəm də məhbəs
arzunu, istəyi didir, qoparır -
yenə əvvəlkitək oxuyam gərək;
Bilsəm də ölüm
arzunu, istəyi puça çıxarır -
mən yenə,
yenə əvvəlkitək oxuyam gərək!
* * *
Bilirəm,
hardasa savaşdır yenə.
Bilirəm dünyanın harasındasa
insanlar al qana bulaşır yenə.
Susun!
Bir anlığa susun, siz allah!
Qoysanız unudam olub-keçəni?!
Və qoy uzaqlara, lap uzaqlara
aparsın, aparsın bu külək məni.…
Andrey Voznesenski
Qoyya
Mən - Qoyyayam!
Quzğun tək
çılpaq çölə enərək
mərmilərlə düşmənim
gözlərimi yenidən didib çıxarmış mənim.
Mən - dərdəm, müsibətəm.
Mən - davanın, qırğının,
qırx birin qarı üstdə
kösövü tüstüləyən şəhərlərin səsiyəm.
Mən - aclığam, qıtlığam.
Mən - kimsəsiz meydanda
kilsə zəngindən betər
cəsədi yırğalanan
o dardakı arvadın dartılan boğazıyam…
Mən - Qoyyayam!
Qisas dağarcıqları!
Mən - qərbə sarı
nalə-şivən kimi
qəfil püskürən
bir vaxtsız qonağın külüyəm, külü!
Xatirə səmasına
ən sərt ulduzları çaldım mıx kimi…
Mən - Qoyyayam!