Azərbaycan

22 oktyabr 1919 - Bəstəkar Ərtoğrul Hüseyn oğlu Cavid (1919 - 14.10.1943) anadan olub. Nizaminin “Sevgili yar gəlmiş idi” qəzəlinə, N.Rəfibəylinin “Eşq olsun” şeirinə romans və mahnılar bəstələyib. Azərbaycan xalq mahnılarını nota köçürüb.
22 oktyabr 1920 - Nasir Məmməd Aranlı (Məmməd Salman oğlu Ağayev; 1920-1950) Ağcabədidə anadan olub.
22 oktyabr 1921 - Azərbaycan xalçaçılıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi, Xalq rəssamı Kamil Müseyib oğlu Əliyev (1921 - 1.3.2005) İrəvan şəhərində doğulub.
22 oktyabr 1940 - Əməkdar jurnalist, tərcüməçi, publisist Mailə Muradxanlı (1940 - 12.6.2010) anadan olub.
22 oktyabr 1970 - Azərbaycanda kukla teatrının yaradıcılarından biri, aktyor, rejissor Molla Ağa Bəbirli (15.9.1905 - 1970) vəfat edib. “O olmasın, bu olsun”, “Bir məhəllədən iki nəfər”, “Sehrli xalat” filmlərində çəkilib.

23 oktyabr 1940 - Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının birinci (təsis) qurultayı işə başlayıb.
23 oktyabr 1944 - Xalq artisti Lyudmila Semyonovna Duxovnaya anadan olub. 1963-cü ildən S.Vurğun adına Dövlət Rus Dram Teatrında çıxış edir.
23 oktyabr 1953 - Tanınmış xanəndə Səxavət Əmirxan oğlu Məmmədov (1953 - 30.9.1991) Ağdam rayonunun Abdal-Gülablı kəndində doğulub. Xalq mahnıları, muğam və təsniflərin mahir ifaçısı olub. Avtomobil qəzasında dünyasını dəyişib.

24 oktyabr 1993 - Görkəmli muğam ustası, qəzəlxan-şair, Xalq artisti Hacıbaba Hüseynəli oğlu Hüseynov (19.3.1919 - 1993) vəfat edib. A.Zeynallı adına Musiqi Məktəbində dərs deyib, xanəndələr yetişdirib.
24 oktyabr 1882 - Böyük şair-dramaturq Hüseyn Cavid (Hüseyn Abdulla oğlu Rasizadə; 1882 - 5.12.1941) Naxçıvanda anadan olub. Azərbaycan ədəbiyyatında ilk mənzum dramların, tarixi-fəlsəfi pyeslərin ("İblis", "Topal Teymur", "Şeyx Sənan", “Xəyyam” və s.) müəllifidir. 1938-ci ildə repressiya olunub, 1941-ci ildə Sibirdə sürgündə vəfat edib. 1982-ci ildə ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə nəşi Vətənə gətirilərək Naxçıvanda dəfn olunub.

25 oktyabr 1911- Biblioqraf, ədəbiyyatşünas, pedaqoq Əliheydər Bala oğlu Qəhrəmanov (1911-1959) anadan olub.
25 oktyabr 1912 - Xalq rəssamı Bədurə Məlik qızı Əfqanlı (Ağamalova; 1912 - 7.5.2002) anadan olub. Milli Dram Teatrında, "Azərbaycanfilm"də ("Dəli Kür", "Dədə Qorqud" və s.) geyim üzrə rəssam işləyib.
25 oktyabr 1913 - Bakıda (Tağıyev teatrında) Üzeyir Hacıbəylinin «Arşın mal alan» operettasının ilk tamaşası olub. Tamaşaya Hüseyn Ərəblinski quruluş verib.
25 oktyabr 1921 - Görkəmli aktrisa, Xalq artisti Nəcibə Haşım qızı Məlikova (1921 - 27.7.1992) anadan olub. Müxtəlif teatrlarda çalışıb. "Ögey ana" (Dilarə), "Aygün" (Aygün), "Əhməd haradadır?" (Nərgiz xala), "Arşın mal alan" (1965, Cahan xala) filmlərində yaddaqalan obrazlar yaradıb.
25 oktyabr 1923 - Bakı Rus "Tənqid-təbliğ" Teatrı yenidən təşkil olunaraq Bakı İşçi Teatrı adlandırılıb. Sonradan bu sənət ocağı S.Vurğun adına Bakı Rus Dram Teatrı adlandı.
25 oktyabr 1925 - Yazıçı, tarixçi, şərqşünas Əbdül Ənbiyə oğlu Hüseynov Bakının Əmircan kəndində doğulub. Aşqabad Universitetini bitirib, Türkmənistan mədəniyyət nazirinin müavini olub. 1960-cı ildən Moskvada yaşayır. “İslam dünyasının cəngavəri”, “Üsyankar Xaqani” və s. tarixi romanların müəllifidir.
25 oktyabr 1930 - Xalq rəssamı, qrafik Elmira Həbibulla qızı Şahtaxtinskaya (1930 - 15.10.1996) anadan olub.
25 oktyabr 1954 - Görkəmli aktyor, SSRİ Xalq artisti Mirzəağa Əli oğlu Əliyev (1883 - 25.10.1954) vəfat edib. “Nicat" cəmiyyətinin teatr truppasında çıxış edib, Bakı Tənqid-Təbliğ Teatrının təşkilatçılarından olub, 1924-cü ildən Dövlət Dram Teatrında çalışıb. "Hacı Qara", "Almaz", "Bakının işıqları" və s. filmlərdə çəkilib.
25 oktyabr 1935 - Qəzəlxan şair Hacı Mail (Mail İsmayıl oğlu Əliyev; 1935 - 22.8.1999) anadan olub.
25 oktyabr 1960 - Əməkdar artist Sənubər Sabir qızı İsgəndərli Bakıda doğulub. 1997-ci ildən Azərbaycan Akademik Milli Dram Teatrında çalışır. “Kişi sözü", "Şahid qız", "Fəryad" və s. filmlərdə çəkilib.
25 oktyabr 2008 - Dünya şöhrətli müğənni və bəstəkar, SSRİ Xalq artisti Müslüm Maqomayev (17.8.1942 - 2008) vəfat edib. Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, Dövlət Estrada-Simfonik Orkestrinin bədii rəhbəri olub. “Nizami” filmində (rejissor Eldar Quliyev) baş rola çəkilib. Azərbaycanın “Şöhrət”, “İstiqlal” ordenləri ilə təltif edilib. Bakıda, Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Dünya

22 oktyabr 1811 - Macar bəstəkarı Ferens List (Ferenc Liszt; 1811 - 31.7.1886) anadan olub. Məşhur əsərləri: “Faust” simfoniyası, “Macar” rapsodiyası, “Prelüdlər”.
22 oktyabr 1844 - Yəhudi əsilli məşhur Fransa aktrisası Sara Bernar (Sarah Bernhardt - Henriette Rosine Bernard, 1844-1923) anadan olub.
22 oktyabr 1870 - Rus yazıçısı, ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1933) İvan Bunin (1870 - 8.11.1953) anadan olub. 1920-ci ildə Fransaya mühacirət edib. Əsərləri: “Qafqaz”, “Lənətlənmiş günlər”, “Arsenyevin həyatı”, “Günəş zərbəsi”, “Qaranlıq xiyabanlar” (hekayələr).
22 oktyabr 1919 - İngilis yazıçısı, ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (2007) Doris Lessinq (Doris Lessing; 1919 - 17.11.2013) İranın Kirmanşah şəhərində doğulub. Atası İranda ingilis ordusunun zabiti olub. Əsərləri: “Kanopus Arqosda” romanlar seriyası, “Beşinci uşaq”, “Nəcib terrorçu” və s.
22 oktyabr 2001 - SSRİ Xalq artisti Georgi Vitsin (23.4.1918 - 2001) vəfat edib. Məşhur filmləri: “Qafqaz əsiri”, “I” əməliyyatı”, “Uğur centlmenləri”, “Balzaminovun evlənməsi” və s.

23 oktyabr 1817 - Fransız ensiklopediyaçısı, XIX əsrin ən böyük (17 cild) ensiklopedik lüğətinin tərtibçisi Pyer Larus (Pierre Athanase Larousse, 1817-1875) anadan olub.
23 oktyabr 1920 - İtalyan uşaq yazarı Canni Rodari (Gianni Rodari, 1920-1980) anadan olub. “Çipollinonun sərgüzəştləri” əsəri ilə məşhurlaşıb.

24 oktyabr 1882 - Macar bəstəkarı İmre Kalman (Imre Kalman, 1882-1953) anadan olub. “Silva”, “Sirk şahzadəsi”, “Monmartrın bənövşəsi” operettalarının müəllifidir.
24 oktyabr 1911 - Məşhur rus aktyoru, rejissor, SSRİ Xalq artisti Arkadi İsaakoviç Raykin (1911-1987) anadan olub. Miniatür estrada teatrının yaradıcısıdır.
24 oktyabr 1945 - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının yarandığı gündür.

25 oktyabr 1825 - Avstriya bəstəkarı İohann (oğul) Ştraus (1825-1899) anadan olub. 150-dən çox vals, 15 operetta, digər musiqi əsərlərinin müəllifidir.
25 oktyabr 1838 - Fransız bəstəkarı Jorj Bize (Alexandre-Cesar-Leopold Bizet, 1838-3.6.1875) anadan olub. Operaları: “Karmen”, “Camile”, “Mərcan axtaranlar” və s.
25 oktyabr 1864 - Qırğız milli ədəbiyyatının banilərindən biri, şair, aşıq Toktoqul Satılqanov (1864-1933) anadan olub.
25 oktyabr 1881 - İspan rəssamı, heykəltəraş Pablo Pikasso (Pablo Ruiz Picasso; 1881 - 8.4.1973) anadan olub. Kubizm cərəyanının banilərindən biridir. Əsərləri: "Avinyonlu qızlar", "Şar üzərində qızcığaz", "Gernika".
25 oktyabr 1894 - XX əsr türk xalq poeziyasının böyük sənətkarı Aşıq Veysəl (Veysəl Satıroğlu; 1894 - 21.03.1973) Sivasda doğulub. Kiçik yaşlarında gözlərinin nurunu itirsə də, dillər əzbəri olan əsərlər yaradıb.
25 oktyabr 1924 - Türkçülüyün əsas ideoloqlarından biri, şair və publisist Mehmet Ziya Göyalp (1876-1924) vəfat edib.

Hazırladı: Vüqar Orxan