Fərhad Mete
Həyat
Bütün acı xəbərlər gecə saatlarında gəlir,
məsələn, bir körpənin doğuluşu xəbəri.
Və nöqtə qoyur kişiylə qadının ayrılmaq istəyinə,
həm də əgər bu, oğlan uşağıysa.
Bütün acı xəbərlər gecə saatlarında gəlir.
Məsələn, «oğlunuz savaşa gedir» xəbəri.
Və nöqtə qoyur kişiylə qadının ayrılmaq istəyinə,
həm də əgər geri dönəcəyi bəlli deyilsə.
Bütün acı xəbərlər gecə saatlarında gəlir,
Məsələn, «oğlunuz əsir düşüb» xəbəri kimi
Və nöqtə qoyur kişi ilə qadının ayrılmaq istəyinə,
həm də əgər xilasına ümid qalmışsa.
Bütün acı xəbərlər gecə saatlarında gəlir
Məsələn, «oğlunuz güllələnib əsirlikdən qaçarkən»
xəbəri kimi
Və nöqtə qoyur kişi ilə qadının ayrılmaq istəyinə.
Ailə
Bir sabah ayılıb görsən ki, hər şey dəyişib,
yəni gördüyün kimi deyil nə varsa-
yəni göy üzünün yerində günəşdi.
Sonra yadına düşsə ki, yuxuda qadın görmüşdün-
uşaq yerinə iri buğda dənəsi doğan çılpaq qadın.
Qorxma, sığal çək sevgilinin saçlarına
və pıçıltı ilə «səni sevirəm» de,
o da mütləq «mən də sevirəm» deyəcək.
O sabah ayılıb görsən ki, hər şey dəyişib
yəni gördüyün kimi deyil nə varsa,
bomboz evlərin önündəki dəniz deyil, zəmidir,
həm də içinə girib aza biləcəyin qədər sonsuz zəmi.
Sonra yadına düşsə ki, yuxundakı o qadın
qorxudan atıb getmişdi ağlayan buğda dənəsini.
Qorxma, baş əyib sevgilinin önündə diz çök
və pıçıltıyla «mənə ümid ver» de.
O da mütləq «mənəm ümidin» deyəcək.
O sabah ayılıb görsən ki, hər şey dəyişib
Yəni gördüyün kimi deyil nə varsa,
yəni birləşir günəşlə o sonsuz zəmi
birləşdikcə də boğulursan, nəfəsin kəsilir.
Yadına düşəcək ki, yuxuda ağlayan buğda dənəsini
qucağına alıb qaçmışdın arxana baxmadan.
Qorxma, qaldır otağın küncündəki boş beşiyin örtüyünü
və soruş sevgilindən «içində bir şey tərpəndimi?» deyə
O da mütləq «tərpəndi» deyəcək.
Mütləq deyəcək.
Hələ vaxt var…
Alatoran…hamı susur…
On yeddi nəfər qalmışıq.
Az sonra- siqnal fişəngindən sonra
ikinci həmlə olacaq qarşıdakı səngərə.
Hələ vaxt var ölənləri saymağa,
sonra bir siqaret yandırıb səni xatırlamağa…
Yadıma düşür, meydan izdihamının içində
düyünləyib hirsimi-hikkəmi,
ən çox da sənə olan sevgimi
yumruq şəklində qaldırmışdım göylərə.
Və o şairin nitqindən sonra
«azadlıq» sözünü üç hecaya bölüb
bağırmışdım bağıra bildikcə-
nə boyunduruqdan, nə də köləlikdən,
səndən azad olmaq üçün.
Hələ vaxt var…
Axşamları çörək növbələrində
baxışları yerə dikilmiş,
bir-birindən utanan insanların içində
səni axtarmışdım.
Sonra satıcı xanımın sanki qəsdən
«Bəlkə, bu axşam çörək olmadı» sözündən sonra
izdihamdakı «Azadlıq!» bağırtımı xatırlamışdım
və küsmüşdüm sənə olan ehtiyacımdan
Üstü yaşıl örtüklü şəhid tabutu önündə
cənazə namazı qılarkən
səni istəmişdim ayaqda və səcdədə.
Və bir gün qapınıza gəlib…
Bu da siqnal fişəngi,
vaxt bitdi…
Yadda saxlayın - on yeddi nəfər qalmışdıq.
İkinci həmlədən sonra
yenidən sayarsınız ölənləri
və bir siqaret yandırıb xatırlayarsınız -
mən olmasam
Yoxluğun…
Sadəcə gedişin deyil yoxluğun…
Baxıram pəncərədən sanki hər şey yerində -
sabahlar məktəbə gedən uşaqlar,
göy üzünə bulud kimi dağılan quşlar,
azad, qayğısız uçuşlar.
Və televizyondakı savaş xəbərləri
Fələstin, İraq, Somali-
Bombalanmış şəhərlər,
Küçələrdə sürünən yaralılar
Ölmüş qızına ağlaya bilməyən ata
Yarımçuq divarın kölgəsində gizlənən ölüm,
O biri üzündə nəfəsini dərən fotorepartyor,
Dodağında qorxulu gülüş
Yox…sadəcə gedişin deyil yoxluğun
Bir azdan
Ölüm dəyişəcək yerini
Keçəcək divarın o biri üzünə
Fotorepartyorun gülüşü donacaq dodağında
Çəkdiyi şəkillər kimi
Ata qızını pencəyinə büküb aparacaq
Sonra yaralıları güllələyəcəklər
Dağılmış şəhərə qaranlıq çökəcək
Sabaha qədər bir sükut yaranacaq
Və şəhər nəfəsini dərəcək ki,
Sabah hər şey yenidən başlasın
Elə yoxluğunda…