Bakıda Azərbaycan ədəbiyyatının ukraynalı tərcüməçisi, şair Mıkola Miroşnıçenko və azərbaycanlı-ukraynalı alim, tərcüməçi və Ukrayna ədəbiyyatının tədqiqatçısı Abbas Abdullanın xatirəsinə həsr olunmuş ədəbi-bədii axşam keçirilib. Bu iki görkəmli şəxsiyyəti çoxillik dostluq və yaradıcılıq birləşdirirdi.

Bu barədə Ukrayna-Azərbaycan layihələrinin kuratoru, Ukrayna-Türk Mərkəzinin həmtəsisçisi Marına Qonçaruk məlumat verib.

Tədbirin təşəbbüskarları Marına Qonçaruk və Azərbaycan Ukraynalı Qadınlar Birliyinin rəhbəri Lidiya Əliyeva-Şestak olub. Ədəbi-bədii axşam Ukraynanın xalq deputatı Sergey Naqornyakın dəstəyi ilə keçirilib. O əmindir ki, günümüzdə ikitərəfli münasibətlərdə xalqlarımızın dəyərlərinin dərk edilməsini yaxşılaşdıracaq və onların daha yaxşı öyrənilməsinə töhfə verəcək, habelə Ukrayna mədəniyyətini və ədəbiyyatını Bakıda təbliğ edəcək yaddaş mədəniyyətinin yaradılması vacibdir.

Tədbiri giriş sözü ilə Ukraynanın Azərbaycandakı səfiri Yuri Qusev açıb. Diplomat ölkələrimiz arasında mədəni əlaqələrin dərin köklərə malik olduğunu, onların inkişafına yönəlmiş layihələrin tarixin ortaq səhifələrinin yenilənməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayıb.

Tədbirin moderatoru Marına Qonçarukun sözlərinə görə, bir çox görkəmli şairlər kimi, Mıkola Miroşnıçenko da sovet dövründə “millətçilikdə” ittiham edilib və onun əsərlərinin nəşrinə icazə verilməyib. Sonra şair dostlarının məsləhəti ilə tərcüməçiliklə məşğul olmağa qərar verib. O, inanılmaz dərəcədə bacarıqlı və istedadlı olub və türk dillərini mükəmməl mənimsəyib. Alim Azərbaycan, türk, qədim türk, Krım tatarlarının dilini bilirdi, eyni zamanda, 1976-1978-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetində biliklərini təkmilləşdirib. Şair nəinki Azərbaycan dilini yüksək səviyyədə mənimsəyib, həm də Azərbaycan ədəbiyyatını, mədəniyyətini, tarixini dərindən araşdırıb, azərbaycanlıların mentalitetinin, adət-ənənələrinin, dəyərlərinin xüsusiyyətlərini incəliyinə qədər öyrənib. O, ömrünün otuz ilindən çoxunu Azərbaycan ədəbiyyatının tərcüməsinə həsr edib və əsas əsəri ikicildlik “Azərbaycan poeziyası antologiyası”dır (2006). Həmin kitab bu günə qədər Azərbaycan ədəbiyyatının Ukrayna dilinə yüksək bədii tərcümələrinin əsas toplusu olaraq qalır.

Onun ən yaxın azərbaycanlı dostu isə azərbaycanlılar arasında Ukrayna ədəbiyyatının ən görkəmli tərcüməçisi, onu orijinaldan tərcümə edən yeganə şəxs - Abbas Abdulla idi. O, iki il Ukrayna paytaxtında yaşayıb, Kiyevdəki Ədəbiyyat İnstitutunda Ukrayna dili və ədəbiyyatı üzrə biliklərini təkmilləşdirib, sonra Taras Şevçenko, Lesya Ukrainka, İvan Draç və onlarla başqa ukraynalı müəlliflərin kitablarını tərcümə edib. Abbas Abdulla ikitərəfli mədəni əlaqələri, XX əsrin əvvəllərində Bakıda “Prosvita” cəmiyyətinin fəaliyyətini və Ukrayna-Azərbaycan münasibətlərinin bir çox digər mühüm məsələlərini də dərindən öyrənib. O, həm də istedadlı şair, dövlət və siyasət xadimi, diplomat idi.

Ukrayna Azərbaycanlı Qadınlar Birliyinin sədri Lidiya Əliyeva-Şestakın qeyd etdiyi kimi, bu cür xatirə axşamları tanınmış mədəniyyət xadimlərinin xatirəsini ehtiramla yad etməyə imkan verməklə yanaşı, həm də onların yaradıcılıq irsinin gələcək nəsillər üçün qorunub saxlanmasına və gənclər arasında təbliğinə töhfə verir.

Lidiya Əliyeva-Şestak qeyd edib: “Etiraf etməliyəm ki, bu iki görkəmli şəxsiyyət - Ukrayna və Azərbaycan ədəbiyyatının tədqiqatçıları və tərcüməçiləri barədə məlumatı bir neçə il əvvəl Marına Qonçarukun sayəsində almışam. O vaxtdan bəri həm Azərbaycan, həm də Ukrayna ədəbiyyatına böyük töhfələr vermiş bu insanlardan ilham alıram və onların yaradıcılığını həvəslə öyrənirəm. Belə alim və ədiblərin irsi ilə tanış olanda, ilk növbədə, onların müasir internet və kommunikasiya imkanları olmadan necə zəngin mədəni irs qoyub getdiklərini və öz fəaliyyətlərində son dərəcə məhsuldar olduqlarını düşünürsən. Təbii ki, onların ensiklopedik biliyi var idi. Bu şəxsiyyətlərin yaradıcılığı inanılmaz dərəcədə həvəsləndiricidir və mədəni diplomatiyanın parlaq nümunəsidir, xüsusilə Ukrayna üçün bu çətin vaxtlarda daha vacibdir. Belə tədbirlər Ukrayna-Azərbaycan dostluğunun möhkəmlənməsinə kömək edir, xalqlarımız bir-birinə dəstək olurlar”.

Tədbirdə Abbas Abdullanın kiçik oğlu Ayxan Acaloğlu və böyük şairin nəvəsi Aişə Sevgi Acaloğlu da iştirak ediblər. Şairin oğlu azərbaycanlı-ukraynalı alimin övladları və nəvələri arasında Ukrayna dilini mükəmməl bilən yeganə şəxsdir.

Ukraynada qonaqlar qarşısında çıxış edən Aişə xanım vurğulayıb ki, Ukrayna ilə Azərbaycan arasında çoxillik dostluq münasibətləri mövcuddur, lakin Abbas Abdullanın ailəsi üçün bu əlaqələr tamamilə başqa məna və fərqli xarakter daşıyır. “Ukraynaya və Ukrayna dilinə sevgi və hörmət bizim bütün ailəmizə babamızdan miras qalıb. Mənim Ukrayna dilim də babamın yadigarıdır. Onunla bəzi adi şeylər, mənim işlərim və sairə haqqında danışmazdıq, biz siyasətdən, ədəbiyyatdan, dil məsələsindən danışırdıq. Babam Ukrayna haqqında çox danışırdı, söhbətlərin əksəriyyəti Mıkola Miroşnıçenko ilə bağlı idi. O, daim zəhmət çəkib. Deməliyəm ki, babamın həyatında dörd ölkə olub - Azərbaycan, Ukrayna, Türkiyə və Gürcüstan”.

Moderator Marına Qonçaruk yekun sözündə Kiyevdə “Mıkola Miroşnıçenko Kitabxanası” və Bakıda Abbas Abdullanın ev-muzeyinin yaradılmasının vacibliyini qeyd edib.