Mayın 18-də Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı bizə klassik musiqi sənətilə daha bir təmas zövqü yaşatdı. Pyetro Maskaninin qızğın ehtiraslarının tüğyan etdiyi «Kənd namusu» operası zövq verməklə yanaşı, hər kəsdə çeşidli duyğular da oyatdı. Amma bu barədə bir qədər sonra.

Tamaşadan əvvəl teatr rəhbərliyinin yaratdığı imkandan bəhrələnib qonağımız, almaniyalı dirijor, Qut-İmmlinq opera festivalının bədii rəhbəri, həm də Azərbaycanın və bizim teatrın çoxdankı dostu Korneliya fon Kerssenbrok ilə söhbətləşdik.
- Xanım Korneliya, sizi Bakıda görməyimizə çox şadıq.
- Çox sağ olun. Mən də yenə Bakıda olduğum üçün çox şadam. Bakını da, sizin teatrı da çox sevirəm. On beş ildən artıqdır ki, əməkdaşlıq edirik. Burada tamaşaları idarə edirəm, sizin solistlər və orkestr də Almaniyada, mənim rəhbərlik etdiyim Qut-İmmlinq opera festivalında iştirak edirlər. Onlar festivalda Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərini də ifa edirlər. Deməli, biz Azərbaycan musiqisinin təbliğinə də töhfə vermiş oluruq.
- Sizin Avropada Azərbaycanı və bizim mədəniyyəti layiqincə qiymətləndirən və bizi sevən insan olduğunuzu biz də bilirik...
- Belə sözləri eşitmək xoşdur. Mən Azərbaycana heç vaxt tək gəlmirəm. Bir neçə dostum var ki, onlar da buraya həvəslə gəlirlər. Həm turist kimi Bakını gəzirlər, həm də teatrda tamaşaya baxırlar. Bu illərdə özümə xeyli dost qazanmışam. Burada heç vaxt darıxmıram. Bakı ildən-ilə gözəlləşir. Azərbaycanlılar da çox mehriban, qonaqpərvərdir. Bilirsiniz, şəhər, ölkə çox gözəl ola bilər. Amma oranın sakinləri gözəl xasiyyətli olmasalar, o gözəllikdən zövq almaq olmur.
- Bir dirijor kimi repertuarınızda bizim bəstəkarlarımızın əsərləri varmı?
- Sizin teatrın baş dirijoru Cavanşir Cəfərovdan bir neçə əsərin notlarını almışam. Yəqin ki, həmin notları tam öyrənəndən sonra öz repertuarıma daxil edəcəyəm. Azərbaycan musiqisini şəxsən təbliğ edəcəyəm.
* * *
Xanım Korneliya fon Kerssenbroka təşəkkür edib, uğur arzulayaraq ayrılırıq. Tərcüməçi Vüqar diləklərimizi almanca çevirir, əl sıxarkən Korneliya xanım Azərbaycan dilində minnətdarlıq edir.
Artıq birinci zəng çalınır. Biz də salona keçməliyik.
Pyetro Maskaninin bu birpərdəli səhnə əsəri ilk dəfə 1890-cı ildə mayın 17-də Romanın «Konstans» teatrında tamaşaya qoyulub. 126 il sonra operanın Bakı premyerasında əsas partiyanı, qısqanc Santutsanı Odessa Milli Akademik Opera və Balet Teatrının solisti, beynəlxalq müsabiqələr laureatı Natalya Pavlenko ifa edirdi. Bu həm də ukraynalı vokalçının Bakı səhnəsində ilk çıxışı idi. Tamaşa boyu salonun onun ifasına münasibətindən belə anlaşıldı ki, güclü səsə malik, zahirən çox yaraşıqlı bu xanım bizim səhnəmizdə hələ çox çıxış edəcək.
Digər solistlər isə özümüzünkülər idi: Xalq artisti Samir Cəfərov, Əməkdar artistlər Səbinə Vahabzadə və Anton Ferştandt, solist Çinarə Şirin.
Sadədən sadə, demək olar ki, bütün dövrlərdə və bütün xalqlarda baş vermiş olay: meyxana sahibəsi Luçiyanın oğlu Turiddu adlı gənc öz həmkəndlisi Lolaya aşiqdir. Oğlan əsgərlikdən qayıdanda isə görür ki, Lola arabaçı Alfionun arvadıdır. Turiddu onu dəlicəsinə sevən başqa bir qıza - Santutsaya evlənmək təklif edir. Lakin bu arada məlum olur ki, vəfasız Lola ailə həyatında xoşbəxt deyil. Keçmiş sevgililərin görüşündən xəbər tutan Santutsa qayınanasından kömək istəyir, lakin müdrik qadın belə bir şeyin olmadığını deyir. Qısqanclıqdan dəli olan Santutsa Alfionun yolunu kəsib arvadının ona xəyanət etdiyini deyir. Vəziyyət gərginləşir. Üstəlik, Alfio Lola ilə Turiddi gözləşməsinin, onların Pasxa bayramı səhərində eyni sağlığa badə qaldırmasının şahidi olur. Təhqir olunmuş Alfio Turiddini cəzalandırmasa, bütün kənd onu namussuz hesab edəcək. Savaş zamanı Alfio Turiddini öldürür. Bir zaman ona aşiq olmuş iki qadın - Lola və Santutsa qalan ömürləri boyu oğul itirmiş Luçiya ilə birlikdə dərd çəkməyə məhkumdur.
İfalara gəlincə, ukraynalı vokalçının səs tembrinə söz ola bilməz. Onun yüksək notları asanlıqla götürən sopranosu hətta Turiddi (Samir Cəfərov) ilə duetlərində çox məqamda bizim tenorun səsini də eşidilməz edirdi. Bəzi məqamda adama elə gəlirdi ki, hətta Çinarə Şirinin incə, keçmiş sevgilisinin onun vəfasızlığını bağışladığına görə qürurlanan Lolası olmasaydı belə, Santutsa sakit təbiətli Tiruddiyə heç zaman xoş üz göstərməyəcəyi üçün oğlan ona qarşı soyuq davranır. Səbinə Vahabzadənin özündən xeyli yaşlı olan Luçiyası isə hər şeyi sakitləşdirməyə çalışan, övladını qadın məkrindən qorumaq istəyən ana obrazında inandırıcı idi.
Xalq artisti Samir Cəfərov Azərbaycan bəstəkarlarının romans və mahnılarının, həm də Neapol mahnılarının mahir ifaçısı kimi daha çox tanınır, nəinki opera tamaşalarındakı çıxışları ilə. Kamera-vokal ifaçısı kimi daha çox uğur qazanmağa qabildir. Çünki «Kənd namusu» operasını dinləyərkən şahid olduq ki, tərəf-müqabillərinin səsi xeyli məqamda onun səsini üstələyirdi.
Dirijor Korneliya fon Kerssenbrokun məharətindən bəhs etmək yersizdir. Orkestrin, solistlərin, xorun çıxışları bir daha sübuta yetirdi ki, onlar dirijorla bir-birlərini çox rahat anlayırlar.
Xor barədə də bir neçə kəlmə demək lazımdır. «Kənd namusu» operası birpərdəli olub, cəmi beş solistin solo ifası üçün bəstələnsə də, bəstəkar xora, xüsusən də qadın xoruna geniş yer verib. İstisnasız demək olar ki, budəfəki tamaşada çoxsəsli xorun çıxışındakı nizam digər tamaşalardan yaxşılığa doğru fərqlənirdi ki, bu da xor kollektivinin, həm də xormeyster, Əməkdar incəsənət xadimi Sevil Hacıyevanın zəhmətinin bəhrəsidir.
Beləcə, gözəl ifalarla süslü yaxşı bir opera tamaşası fakta çevrildi. Bəs bir səhnə əsəri olaraq, «Kənd namusu»nun tamaşaçısına çatdırmaq istədiyi ismarış nədir? İfrat qısqanclıq bir xəstəlikdir, çalışın ki, o, sizin xoşbəxtliyinizi əlinizdən almasın.

Gülcahan