- 22-06-2011
- 1244
22 iyun poeziyamızın həmişəyaşıl Eldar şamı Eldar Baxışın doğum günüdür. Eldar Baxış bütün varlığı ilə axtardığı bütöv azadlığı son mənzilində tapdı. “İstərdim ki, mənim qəbrim mənim şeirim olsun” - dedi Eldar Baxış. Bir də vəsiyyət etdi ki, baş daşıma “Azadlıq” sözünü yazarsınız. Belə də oldu...
Fil dartıb dağıdır, aslan dağıdır,
Qarışqa üzülə-üzülə gedir.
Aslanın bir günə getdiyi yolu
Qara qarışqalar yüz ilə gedir.
Başqalarının yüz ilə getdiyi yolu Eldar Baxış 49 ilə başa vurdu. Təpədən dırnağacan şair olan Eldar Baxışın özündən sonra bitib-tükənməyən söz ömrü başladı. Necə ki, illər öncə Əkrəm Əylisli onun barəsində yazırdı: “Eldar Baxışın şeirləri öz başlanğıcını Azərbaycan şeirinin başlandığı yerdən götürür, mayasını ordan tutub gəlir”.
Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə isə “XXI əsr Eldar Baxış əsri olacaq” - deyirdi.
Eldar Baxış keçən əsrdə doğulub - 1947-ci il iyun ayının 22-də Qubadlı rayonunun Diləli Müskanlı kəndində. On yaşında atasını itirsə də, yetimliyin dadını dada-dada, yıxıla-yıxıla, dura-dura Eldar bu dünyanı sevdi. Orta məktəbi, daha sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) tarix fakültəsini bitirdi. Böyük ürəyini əvvəl balacalara açdı. Azərbaycan radiosunda “Sandıqca”, “Yaşıl yarpaq”, “Tumurcuq” uşaq verilişlərini Eldar Baxış yaratdı. “İydə çiçəyi”, “Allı qız, ballı qız, xallı qız”, “Qara ilə Qaracanın nağılı” kitabları çap olundu. Böyükləri də yaddan çıxarmadı Eldar Baxış:
...Yazıq insan, yetim insan
bəlkə duyur elə,
duyur ki, bu dünyaya
gəldiyi gündən
duyur ki, bu dünya
gidi dünyadır -
yaşamağı ölməyindən,
ölməyi yaşamağından gözəl.
Eldar Baxış şairlər içində şairlik yükünü ləyaqətlə daşıyan şairlərdən idi.
Anam deyir ki.
Allah hamının Allahıdır, -
Yaxşının, pisin,
Əyrinin, düzün,
Namərdin, mərdin...
...Allah hamının Allahıdır,
Ancaq mən
Hamının şairi ola bilmərəm, ana!
“Mənə görə sözü qıpıq olunca, gözü qıpıq olmaq yaxşıdır” - deyən Eldar Baxış hamının şairi ola bilməsə də, AZADLIQ şairi oldu.
Milli mənliyimizin beşiyi başında məğrur dayanan ziyalılarımızdan olan Eldar Baxış 70 il qolumuzu bağlayan əsarət zəncirlərinə baxıb
Bu yurdun qızılı, gümüşü də var,
Altında sərməyə palazı yoxdur,
- deyirdi. Sadəcə demirdi, həm də üsyan edirdi. Kölə insan ömründənsə, özünə qara balıq ömrü arzulayırdı.
Sən məni bir qara adam kimi yox,
Qara balıq kimi öldür dünyada.
Eldar Baxış qəlbini, düşüncələrini, arzularını şeirlərinə köçürürdü:
Bu dünyanın sevincini götürün,
Dərdinə dəyməyin, dərdi mənimdir.
Eldar Baxışın bir-birinin ardınca “Ağ saçların işığı”, “Deyə bilmədiyim sözlər” kitabları işıq üzü gördü. “Ölüsücə ərəbcə, dirisicə rusca” lətifə kitabı isə Eldar Baxışın gülüş içində həqiqətləri idi.
Nə yazıq ki, həqiqətlərin hamısı deyildi. Külək kimi, su kimi azad olan Eldar Baxışın da “Deyə bilmədiyi sözlər”i vardı.
...Siz ey ürəyimin başında
dolaşan sözlər,
ürəyimin qanına bulaşan sözlər,
ağı deyib, ağlaşan sözlər,
bəsdi ağladınız,
bəsdi sızladınız,
sizin gözünüzün yaşı
mənim gözümün yaşıdır,
sizin başınızın daşı
mənim başımın daşıdır.
Eldar Baxış poeziyamızın həmişəyaşıl Eldar şamıdır. Həyatı boyu heç kimdən, heç nədən zərrəcə də olsa qorxub-çəkinmədən yazdı. Duyduqlarını yazdı, düşündüklərini yazdı, istədiklərini yazdı.
Azadlıq dediyin ayrı şeydi -
Göyün quşuna toxunsa,
Göyün quşu sevinər,
Yerin daşına toxunsa,
Yerin daşı sevinər,
Gözün yaşına toxunsa,
Gözün yaşı sevinər...
Təranə Vahidqızı
